Publicatie: “Het beter bemensen van rvc’s vraagt diepgang en discipline”

Begin dit jaar vroeg Prof.dr. Mijntje Lückerath-Rovers me of ik een hoofdstuk zou willen schrijven voor het Jaarboek Corporate Governance 2019/2020 en zo ja waarover dat dan zou moeten gaan. Die vraag was niet aan dovemansoren gericht.

Want de tamelijk eenzijdige samenstelling van de Nederlandse bedrijfstop hield me al een tijdje bezig. Omdat het raakt aan de kwaliteit van besluitvorming. Ondanks alle goede voornemens verandert er maar weinig en het gaat langzaam. Diepere oorzaken wilde ik doorgronden en aangrijpingspunten voor bestendige verandering verder onderzoeken.

Mijn ‘hoofdstuk 11’ richt zich primair op RvC’s, maar biedt ook voor het beter samenstellen van andere teams genoeg aanknopingspunten.

Diepgang en discipline vormen de rode draad. Dat kost best moeite en vraagt ook moed. Een beetje lichtvoetigheid is daarbij dan ook de perfecte smeerolie.

2019-11-07 Jaarboek copy.png

De ‘mythe van de beste kandidaat’ - bij BNR

Afgelopen week werd ik geïnterviewd door Connor Clerx van BNR Nieuwsradio over 'de mythe van de beste kandidaat'. 

Want hoe vaak je deze uitspraak ook hoort, 'de' beste kandidaat bestaat helemaal niet. De behoefte aan zo'n 'claim' is overigens best begrijpelijk, maar hij is niet waar te maken. Bovendien belemmert het geloof in het bestaan van de beste kandidaat het anders samenstellen van teams. En dat laatste staat bij veel organisaties juist op de agenda. 

In het interview diepen we het onderwerp verder uit. 

https://www.bnr.nl/podcast/ondernemersdesk-inclusiviteit/10392845/bestaat-de-beste-kandidaat-wel 

"Diversiteit vraagt om elkaar aanvullende benaderingen met een onderzoekend karakter."

In het publieke debat is vaak weinig ruimte voor nuance. Zeker bij gevoelige onderwerpen. Dan hoor je voor of tegen te zijn. In het FD van 24 september vind je mijn 'andere geluid'. Want lastige onderwerpen zijn niet plat te slaan in 'voor of tegen', 'ja of nee' of 'het een of het ander'.

Vrijdag 20 september adviseerde de SER een vrouwenquotum voor raden van commissarissen van beursgenoteerde bedrijven. De reacties waren voorspelbaar fel. En de strijdende partijen hanteren veelal de vooronderstelling dat er maar één manier is om dit vraagstuk op te lossen. Daarmee doe je zo'n complex onderwerp te kort. Er is niet een 'beste aanpak', anders was het allang geregeld. 

Diversiteit bewerkstelligen vraagt om handelen op verschillende fronten, om elkaar aanvullende benaderingen, veelal met een onderzoekend karakter. En het vraagt vooral om leiders met lef.

https://fd.nl/opinie/1317744/diversiteit-vraagt-om-meerdere-benaderingen-naast-elkaar

 

Op vrijdag 6 september gespreksleider bij de masterclass 'De toezichthouder als werkgever' van Diemen & Van Gestel

De werkgeversrol van commissarissen en toezichthouders verdient meer aandacht dan vaak wordt gegeven. Vanuit dat perspectief organiseert Diemen & Van Gestel mede op mijn initiatief een masterclass over dit onderwerp. Wilbert Kroon en ondergetekende leiden die masterclass.

Dat het onderwerp leeft blijkt uit de aanmeldingen, want deze bijeenkomst is inmiddels volgeboekt. Voor 2020 staan ze weer gepland. Mocht je eerder over dit onderwerp willen praten, schroom dan niet contact op te nemen. 

https://diemenenvangestel.nl/masterclass-de-toezichthouder-als-werkgever-4-pe-punten/

 

Panellid tijdens boekpresentatie 'Kringloop van Moed'

Op 5 september aanstaande presenteert Filia Kramp haar nieuwe boek, Kringloop van Moed. Filia heeft me gevraagd om die middag deel te nemen aan het panel. Ik vroeg haar waarom ze mij daar graag bij had. "Omdat je wat te melden hebt.", zei ze.  

Als je erbij wilt zijn, kun je je aanmelden via https://ncd.nl/boekpresentatie-kringloop-van-moed

Marianne op het podium en in de pers over het anders samenstellen van boards.

Met 'diversiteit' is iets interessants aan de hand. 'Momentum' lijkt 'metaalmoeheid' in te halen.

Zo sprak ik op 14 mei tijdens het commissarissenprogramma van TIAS over hoe de samenstelling van RvC's beter kan. En op 21 mei gingen aan mijn eigen ronde tafel ervaren toezichthouders in gesprek over de belemmeringen. 

Ondertussen werk ik aan een publicatie over dit onderwerp en plaats ik in dat kader soms een speldenprik in het FD. Zo ook op 7 mei, naar aanleiding van de zoektocht naar een president-commissaris bij Van Lanschot.

https://fd.nl/opinie/1299884/ruimer-denken-en-handelen-is-nodig-bij-aanstelling-commissarissen

Derde IJ Consulting Lenteborrel was weer sprankelend en zonnig

Met de zon op het terras, een prachtverhaal van Peppi Wiersma over Ludwig, een Lentse loterij, ‘rescued soep’ van Instock en een in alle opzichten kleurrijk gezelschap werd het weer een sprankelende Lenteborrel op vrijdag 22 maart. De foto's van Hermien Lam spreken voor zich.

Over de ontvankelijkheid van bestuurders voor een nieuw, prikkelend geluid - FD

Je zou bijna gaan denken dat ik een maandelijkse column heb in het FD. In werkelijkheid stuit ik regelmatig op voorstellen, die nog onvoldoende zijn doordacht. En dan moet je wel reageren, als je gedreven wordt door betere besluitvorming. Het begint immers bij bewustwording.

Nu schreef ik over de paradox van de 'speciale functionaris'. In het oorspronkelijke stukgaat het over de 'behavioral risk officer'. Maar je kent zelf vast ook andere voorbeelden, zoals de kwaliteitsmanager, de veiligheidsadviseur of een diversiteitsofficer.

De reflex binnen organisaties om voor een bepaald doel iemand aan te stellen met de bijbehorende kennis is begrijpelijk. Maar bereik je daarmee ook je doel? Hoe voorkom je dat onbedoelde neveneffecten de regie gaan overnemen.

De ontvankelijkheid van een organisatie voor een nieuw, prikkelend geluid wordt in belangrijke mate bepaald door de samenstelling van de top. Hoe diverser het gezelschap, hoe groter de kans op een open houding. En op daadwerkelijk effect.

Zo lang dat nog niet het geval is lopen veel speciale functionarissen het risico de onvoldoende gehoorde probleemeigenaar te worden. En dat helpt niemand verder.

https://fd.nl/opinie/1293612/en-zo-vormt-de-behavioral-risk-manager-zelf-ook-weer-een-risico

 

Vooruitblik op de Lenteborrel van 2019

Op vrijdag 22 maart begint aan het IJ een nieuwe lente. Geen beter moment om interessante mensen te ontmoeten die je nog niet kende en het contact te vernieuwen met oude bekenden. En dat alles onder het genot van een drankje en een 'rescued' hapje van Instock.

Het wordt een kleurrijke bijeenkomst op een fijne plek met leuke en verrassende mensen. Ook dit keer is er een speciale gast, die iets vertelt over een prachtig initiatief met bijzondere maatschappelijke impact. En we sluiten af met een klein maar spannend ‘event’.

IJ Consulting is een paar jaar geleden met een Lenteborrel gelanceerd. Het werd meteen duidelijk dat die borrel een traditie moest worden. Want het geeft energie om mensen met elkaar te verbinden, op een prettige en informele manier.

uitnodiging_lenteborrel2019_digitaal-copy.jpg

Geld lost niet alles op - FD

Lastige kwesties vragen meer dan geld. Daarover schreef ik in het FD. Veel geld kan zelfs averechts werken. Want grootscheepse programma's lopen het risico van 'hoog-over', van aanraken zonder contact te maken. Dat leidt meestal niet tot bestendige oplossingen.

Dat 'hoog-over'-risico is er soms ook bij lange termijn ambities van organisaties. Denk aan 'maatschappelijke impact creëren' of 'een diverse, inclusieve organisatie worden'. Ambities die raken aan de kern van je organisatie en die ook ongemak kunnen oproepen. Als je dat ongemak onderkent, er ook af en toe om kunt lachen en nieuwsgierig met elkaar op onderzoek durft te gaan, werk je stap voor stap aan het realiseren van zo'n ambitie. Daar hou ik van.

Zo'n zelfde 'degelijke' basis brengt me af en toe ook in de krant. Dan gaat het vooral om taaie maatschappelijke thema's. Want onlogische redeneringen of halve oplossingen kan ik niet laten lopen. Daar zijn die thema's te belangrijk voor.

Hier ging het om een pleidooi voor veel om- en bijscholingsgeld. Maar ook als er geld beschikbaar is staan medewerkers nog niet in de rij. Het lijkt dan ook logischer om bij de kern van dat vraagstuk te starten.

https://fd.nl/opinie/1288387/voor-de-skills-voor-de-toekomst-is-meer-nodig-dan-geld

 

Besluitvorming en innovatie - Inleiding bij NEVAP op 17 januari

Ga jij ook weleens naar een seminar, workshop of masterclass? En heb je dan vooraf scherp wat je komt 'halen'? Voor mij als deelnemer zijn er min of meer twee smaken. Die me ook als spreker weer richting geven.

De afgelopen jaren woonde ik op (on)regelmatige basis bijeenkomsten bij. Door wervende teksten nieuwsgierig gemaakt. Soms werd ik er blij van, maar er was ook teleurstelling. Waar lag dat nu aan

Grote seminars met 'key note speakers' pakten nogal wisselend uit. Dan was ik op zoek naar sprekers met een doordachte en oorspronkelijke visie op een complex onderwerp. Prikkelend en bijdragend tot nieuwe inzichten. Zoals Jan Rotmans me ooit 'begeisterde'. Maar vaak was de dag-oogst mager. Veel entertainment en (te) weinig inhoud.

Kleinschaligere interactieve bijeenkomsten werkten voor mij beter. Met een groep geïnteresseerden inhoudelijk de diepte opzoeken. Dan leer ik.

Ook voor betere besluitvorming is 'internaliseren' nodig. Daarom kies ik als spreker meestal voor workshop settings. Maar een 'combi' blijkt ook prima te werken. Spreken voor een groter gezelschap, wat zich vervolgens, gevoed met jouw kennis, in kleinere groepen verdiept in hun eigen complexe uitdagingen. Met dank aan Ilja Werkhoven, directeur van NEVAP.

Over omgaan met ongemak - NRC

Een nieuw jaar nodigt uit als een blanco vel. Hoe kleur jij dat in? Wanneer maakt het je blij? Wat wil je er zelf aan bijdragen? Mijn eigen 'uitnodiging voor 2019' werd door NRC geplaatst.

Goede voornemens gaan nog weleens ten onder aan 'groots en meeslepend'. Verandering komt meestal bestendiger tot stand in kleine, overzichtelijke stappen. En als veel mensen samen vergelijkbare kleine stappen zetten, ontstaat uiteindelijk weer iets groots.

Vanuit dat perspectief dacht ik na over de 'kloven' in onze samenleving. Over hoe we samen bruggen kunnen slaan. Zonder ingewikkelde constructies, met eenvoudige bouwstenen.

Zo ontstond de uitnodiging tot het (on)gewone gesprek met 'de ander'. Aan politici, aan CEO's en aan elk van ons. Een uitnodiging tot echt contact.

Beetje ongemakkelijk, beetje onwennig, beetje eng. Maar met een klein beetje lef overkomelijk. En wat een energie zou het geven.

https://www.nrc.nl/nieuws/2018/12/29/nrc-lezers-over-het-nieuwe-jaar-a3127312

 

Over de innerlijke overtuiging van bestuurders - FD

Innerlijke overtuigingen verander je niet met een verplichte cursus. Marcel Pheijffer bepleitte in het FD zo'n cursus voor bankiers. Slecht plan, vond ik. Want als je leiders wilt met oprecht andere overtuigingen, dan ligt de sleutel primair in het selectieproces.

Toezichthouders zoeken met name houvast in competentielijstjes. Begrijpelijk. Maar in selectiegesprekken en bij de geschiktheidstoets zou (nog) meer en diepgaandere aandacht moeten zijn voor 'beliefs', drijfveren en motieven. Die maken het beeld veel completer. Competenties zijn relatief snel aan te vullen. Diepgaande overtuigingen zijn langjarig ontwikkeld. Die verander je niet zomaar.

Het FD plaatste mijn opiniestuk hierover, waarbij ik ING als voorbeeld neem.

https://fd.nl/opinie/1282139/verplichte-bijles-voor-bankiers-lost-problemen-in-de-sector-niet-op

 

Workshop Governance & Decision Making VCO op 12 december

Als mens en als professional neem je dagelijks veel beslissingen. De meeste onbewust en automatisch. En dat is maar goed ook. Maar soms ligt er zo'n hete aardappel op je bord. Die je het liefst de vuilnisbak in kiepert. Want als je hem niet ziet, dan is ie er niet. Denk je.

Meestal meldt zo'n aardappel zich de dag erna weer. Zoals dat lastige besluit waar je als team voor staat. Een besluit met kansen en risico's. Voor het bedrijf, maar ook voor jezelf. Daar samen uitkomen is geen sinecure. Niet gek dat dit met enige regelmaat tot 'ontsporingen' leidt.

Annet Aris schreef er eerder in het FD al over. Besluitvorming kan beslist beter. We transformeren ons digitaal, we scrummen bij de vleet en trekken de meest wilde conclusies uit big data. Maar de manier waarop we belangrijke besluiten nemen is nog nauwelijks onderwerp van gesprek. Dat gebeurt 'gewoon'.

De CEO van een groot en degelijk bedrijf zei hierover ineen interview tegen me: "Over peanuts zitten we uren te pietlutten en belangrijke keuzes zijn soms ineens gemaakt, zonder dat we het in de gaten hadden." Als je besluitvorming beter begrijpt, kun je een beslisproces ook beter orkestreren. Op 12 december spreek ik daarover op een bijeenkomst voor compliance officers.

 

Contact

Wil je weten hoe ik je kan helpen?

Bel me of kom langs. Dan praten we verder.